Slimme daken

Voorkom braakliggende daken

Joris Voeten van Urban Roofscapes legt de technische principes van de oplossingen op het dak uit. Zoals de speciale lichtgewicht Permavoid Units (een 85 mm hoge drainage laag opgebouwd uit holle ‘kratjes’) die ontwikkeld zijn om water onder het substraat op het dak op te slaan. Het systeem is gecombineerd met capillaire vezel-cylinders die het opgeslagen water op natuurlijke wijze terug naar de beplanting voeren ten tijde van droogte. Het dak ligt er nu ongeveer een half jaar en in de zomer heeft het dak heel veel data opgeleverd die nu wordt geanalyseerd.

De volgende conclusies kunnen Joris en de betrokken kennisinstellingen op basis van de data al trekken:

• Voorzichtige schatting is dat de dakbedekking onder het blauw-groene pakket minimaal 2x zolang meegaat dan een traditioneel zwart dak. De metingen geven aan dat de temperatuur van de dakbedekking onder het Permavoid systeem niet boven de 23-24 graden Celsius uitkomt op de heetste dagen van het jaar. Ter vergelijking: De dakbedekking op het zwarte dak wordt dan tussen de 70-80 graden. Dus de dakbedekking onder het blauw-groene pakket wordt niet blootgesteld aan krimp en uitzetting door het ontbreken van temperatuurextremen, waardoor die veel langer meegaat.
• Doordat zwart bitumen bijna alle inkomende energie van de zon absorbeert, draagt deze juist bij aan extra hittestress in de stad. Met een blauw-groen dak voorkom je extra hittestress in je stad, omdat beplanting de inkomende zonne-energie terug naar de atmosfeer reflecteert en water verdampt wat voor een extra verkoelend effect zorgt. Dit geldt uiteraard alleen zolang de planten voldoende water hebben. Een uitgedroogd sedum dak met blootliggend substraat wordt net zo warm als een grindballast dak, zo blijkt uit onderzoek van de Universiteit Utrecht. Water is dus de sleutel. Het slimme dak krijgt daarom automatisch extra kraanwater toegevoegd als het nodig is. Door de extra opslagcapaciteit van het nieuwe blauw-groene daksysteem heeft het dak echter geen enkele liter kraanwater nodig gehad in 2017.
• Het dak had geen eigen dakisolatie, waardoor het binnen in de voorgaande jaren, zonder blauw-groen dak, in de zomer op warme dagen altijd snikheet werd. Deze zomer heeft de airco in het gebouw echter geen enkele dag aangestaan.
• Het dak slaat bij hevige buien regenwater op. Op het dak op het Marineterrein is nog geen klep gemaakt om het dak voor een piekbui te legen, zoals in het Polderdak op de Zuidas. Die klep wordt later dit jaar gemonteerd. Uit de metingen is af te leiden dan het slimme blauw groene dak van Project Smartroof 2.0 de hele zomer géén water naar het riool heeft afgevoerd, terwijl het vergelijkende standaard groendak dat wel deed.
• Een blauw-groen dak bevordert de biodiversiteit in je stad. Zo zijn er op het dak op het Marineterrein in de zomer 5 soorten bijen gespot.

Andere belangrijke wetenswaardigheden uit voorgaande onderzoeken die genoemd werden:

• Blauw-groene daken in combinatie met zonnepanelen zorgen door de koelende werking van het groen voor een betere prestatie van de PV panelen (onderzoek uit Duitsland).
• Groene daken reduceren de hitte intreding door het dak van een gebouw met 70% (Onderzoek uit Canada)
• In de winter is het extra isolerende effect van groendaken niet groot. Ze houden wel de wind van je dak, maar het hele pakket wordt koud. Uit de literatuur blijkt dat een standaard groendak (substraat 4 cm dik) een Rc waarde heeft van 0,15-0,4, afhankelijk van het vochtgehalte van het substraat, en een groendak met een dikkere substraatlaag (8 cm) een Rc waarde van 0,4-0,6 heeft. Het blauw-groene Permavoid systeem is nog niet op Rc waarde onderzocht of getest, maar door de dikkere luchtlaag onder het substraat zou die hoger kunnen zijn.Dat wordt deze winter getest.

Sacha Stolp van het Ingenieursbureau van Amsterdam voegt nog toe dat de oplossingen die we in Nederland bedenken voor klimaatverandering in delta’s straks over de hele wereld kunnen worden toegepast. Het draagt dus bij aan het innovatieve imago van Nederland. Dat zie je aan de media aandacht voor de officiële opening van het slimme dak op 8 september 2017 in Fox News of de video die AJ+ van het dak heeft gemaakt.

Kortom, in onze steden moeten we geen enkel leeg zwart dak meer willen.

Alle huidige en toekomstige onderzoeksresultaten van het door De ConsulTable bezochte blauw-groene dak zijn te vinden op www.projectsmartroof.nl.